Tarcza Wschód to kluczowa inwestycja w bezpieczeństwo, ale też narzędzie budowania wspólnoty poprzez włączanie wszystkich do procesu jej budowy i uświadamianie, jak ważna jest wiedza każdego obywatela w tworzeniu odporności państwa.
Co ważne, nie jest to projekt mający na celu walkę z migracją, legalną lub nielegalną. Tarcza Wschód służy wyłącznie do odstraszania potencjalnych przeciwników i ograniczania jego mobilności oraz ochrony żołnierzy i ludności cywilnej w razie ataku.
Tarcza Wschód to też element szerokiej transformacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, realizowany na dużą skalę i innowacyjny. Tak jak podejmowane są starania, by wysłuchać wszystkich zainteresowanych, tak elastyczne i przystosowane do lokalnych warunków jest to, co powstanie na poszczególnych odcinkach granicy.
Zaangażowani w program
Za opracowanie i budowę Tarczy Wschód odpowiadają przede wszystkim Siły Zbrojne, ze szczególnym uwzględnieniem wojsk inżynieryjnych. Bezpieczeństwo Polski to odpowiedzialność nas wszystkich, dlatego Tarcza Wschód jest projektem, w które zaangażowane są różne ministerstwa. Zaangażowani są w niego również: wojewodowie, samorządy, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych oraz inne podmioty.
Obszar terytorialny i elementy Tarczy Wschód
Zgodnie z Uchwałą nr 58 budowa Tarczy Wschód będzie prowadzona zgodnie z wartościami konstytucyjnymi, takimi jak ochrona środowiska i prawo własności prywatnej. Planowane jest, by Tarcza Wschód powstała przede wszystkim na terenach należących do Skarbu Państwa oraz samorządów lokalnych, a częścią prac będzie sadzenie lasów i poprawa małej retencji wodnej. Elementy programu będą, na ile to możliwe, zamawiane u polskich przedsiębiorców, a część nowej infrastruktury, na przykład drogi czy mosty, będzie mogła służyć mieszkańcom w czasach pokoju.
Tarcza Wschód zakłada budowę fortyfikacji i naturalnych przeszkód terenowych. Budowa umocnień na odcinku wzdłuż wschodniej i północnej granicy Polski – w kluczowych województwach: pomorskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, podlaskim i mazowieckim.
Elementy składają się na Tarczę Wschód
Tarcza Wschód to cały system infrastruktury obronnej, a nie tylko jednolita linia okopów, bunkrów i jeży żelbetonowych. Nie wszędzie będzie on wyglądać tak samo. Tam, gdzie jest to możliwe, będą wykorzystywane i wzmacniane istniejące naturalne przeszkody terenowe: lasy, bagna, rzeki czy skarpy. W zależności od potrzeb, będą też budowane centra logistyczne, magazyny materiałów, elementy fortyfikacji i schrony czy system wykrywania i śledzenia dronów wykorzystujący radary, termowizję i nasłuch. Pozwoli to skutecznie zwalczać statki bezzałogowe, które jak pokazuje wojna w Ukrainie są coraz powszechniej wykorzystywane.
Wymiar międzynarodowy Tarczy Wschód
Tarcza Wschód nie jest bowiem tylko projektem krajowym, ale ma znaczenie międzynarodowe. Będzie ona służyć wspólnej obronie wschodniej flanki Unii Europejskiej i NATO, realizując plany regionalne Sojuszu. Polska prowadzi rozmowy z Litwą, Łotwą, Estonią i Finlandią w sprawie wymiany doświadczeń i połączenia wysiłków na rzecz ochrony granic.
Chcemy też współpracować z Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi. Budowa systemu obronnego takiego jak Tarcza Wschód jest też zgodna z wnioskami po posiedzeniu Rady Europejskiej 17 października 2024 r., zwracającymi uwagę na prowadzoną przez Rosję nasilającą się kampanię działań hybrydowych skierowanych przeciwko Unii Europejskiej. Dlatego istnieje konieczność dalszego wzmacniania obrony przed takimi działaniami przy użyciu wszystkich dostępnych środków.
Polska zwracała już uwagę na problem obrony wschodniej granicy Unii Europejskiej i będzie to robić nadal. Jak pokazała wojna w Ukrainie, Europa musi działać wspólnie, konsekwentnie i w poczuciu solidarności, by przeciwstawić się rosyjskiej agresji i obronić ład międzynarodowy oparty na zasadach i normach, odrzucający wojnę, jako sposób realizacji interesów. Znaczącym krokiem w stronę obrony tego ładu będzie ukończenie budowy Tarczy Wschód.
Początek prac
Budowa pierwszych elementów Tarczy Wschód na granicy północnej i wschodniej Rzeczypospolitej Polskiej rozpoczęła się pod koniec października 2024.
W trakcie projektu na Tarczę Wschód planujemy wydać 10 miliardów złotych, przy czym będziemy zabiegać by przynajmniej część tej kwoty pochodziła ze środków Unii Europejskiej i NATO. Innowacyjne rozwiązania technologiczne będą testowane na poligonach i wdrażane po przejściu testów.
Podstawa prawna programu
Uchwała nr 58 Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 2024 r. w sprawie programu „Narodowego Programu Odstraszania i Obrony – Tarcza Wschód”.
Opracował F. Turek na podstawie materiałów MON